تحقق عدالت کیفری بین‌المللی در آفریقا؛ موانع و راهکارها

دیوان کیفری بین‌المللی ساختار حقوقی نوینی برای تعقیب مرتکبین جرایم بین‌المللی و ناقضان حقوق انسان‌هاست. این ساختار حقوقی، علاوه‌بر وجود محاکم داخلی کشورها، متضمّن ایجاد صلاحیت رسیدگی برای مرجع رسیدگی بین‌المللی است؛ به‌همین سبب این دیوان دارای صلاحیت تکمیلی است که مبیّن نوعی هماهنگی و پویایی در ساختار قضایی و تقنینی نظام‌های ملّی است تا دولت‌ها بتوانند اولویت اعمال صلاحیت خود را در رسیدگی و تعقیب جرایم بین‌المللی محفوظ دارند. علی‌رغم آنکه به عمر این دیوان، اکنون اندکی زود است تا کارنامة این مرجع قضایی بین‌المللی را قضاوت صحیح کرد، مواضع دولت‌ها در روند رسیدگی‌های این دیوان به برخی قضایا تأمل‌برانگیز است؛ به‌گونه‌ای که به‌خصوص مواضع دولت‌های آفریقایی و به‌تبع آن اتحادیة آفریقا، دربردارندة زمزمه‌هایی مبنی بر عدم همکاری، تهدید به خروج از اساسنامة دیوان و متعاقب آن توسعة صلاحیت دیگر مراجع قضایی یا حتی تأسیس مرجع کیفری مستقل است؛ مواضعی که به تضعیف دیوان و چه‌بسا صعوبت تحقق عدالت کیفری در جامعة بین‌المللی بینجامد.